Тема: Провіряючий іспыт
1. Слова в скобках напиш в одповідній ґраматычній формі:
а) Мама з ...................... (тета Параска) пішли на .............. (кєрмеш) до .............. (Телич).
б) Коло ......................... (наша хыжа) роснут три ............................. (старий дуб).
в) На ............................... (мягкій мох) мож спати як на ............................... (зелена перина).
г) На ................................ (высокє дерево) є дуже ................................... (птасі гнізда).
ґ) О ................................ (мій брат) будеме бесідувати, коли він сам верне з .................. (ліс).
д) (Дарувана корова) ..................................... не зазерат ся в ............................ (зуб – мн.).
е) Над .......................... (гірскій потік) бавили сме ся катуляючы каміня з .......................... (высокій беріг).
є) Закличте тету до .............. (хыжа) най оповідят нам о .......................... (давны часы).
ж) Марися барз тішыла ся .................................. (червены пацюркы).
з) Нихто не згадне, што ся в ......................................................... (моя душа) діє.
і) На ............................ (Оленине весіля) будеме гуляти до ................................... (саме рано).
и) При .................................. (красна хвиля) любиме ся опаляти на ............................ (сонце).
ы) Подякуйме ...................... (Афія), же гварила ............................. (добра капуста).
й) Маме дуже ...........(уці), прото будеме ходити в .......................... (теплы кожухы) в зимі.
к) Поплескайме ...................... (біляньскы гудакы) в подяці за іх ................. (весела музыка).
л) Вшыткы слухали ....................... (красне граня) ......................... (циґаньска капеля).
м) (Ваньо і Оринка)..................., принесте мі з .......(ліс) ............................... (зелена чатина).
н) Дост уж маме .............................. (страшны войны) на ..................................... (цілий світ).
2. Напиш словами в кількістній, порядковій і громадній формі:
1 –
3 –
4 –
7 –
8 –
10 –
12 –
15 –
16 –
20 –
29 –
34 –
40 –
58 –
83 –
92 –
100 –
200 –
546 –
1000 –
230 000 –
1 000 000 –
3. Створ присвійны придавникы од поданых назывників:
бача, бык –
волк, скора –
ґаздыня, паця –
Анна, басамункы –
теля, мясо –
Петро, лайбик –
кура, хвіст –
4. Часослова в скобках подай в одповіднім часі, особі, роді, числі, способі:
а) (Подарувати)........................... Ти звіздку з неба, кєд (усміхнути ся)..........................до мене. (условний спосіб)
б) Тимко .............. (лечы) горізнач і ........................... (смотрити ся) в сонце. (минулий час)
в) Все .................... (гнати) (теперішній час) коровы тым выгоном і іщы николи не ..................... (стрітити) єм волка.
г) Я .................. (ходити) і ...................... (трапити ся) тым бетяром, а він нич собі з того не ........................... (робити). (теперішній час)
ґ) (Повісти)................му, ................ (речы) дашто свойому сынови. (розказовий спосіб)
д) Він ............ (быти) добрым ґаздом, кєд ................. (мати) добру ґаздыню. (условний спосіб)
е) Як уж булка .......................... (зісти) (будучий, пасивна), то ................................. (впечы) наступну. (будучий, активна, 1 особа мн.)
5. Повідж тото само в минулым і будичым часі:
а) Я барз хочу істи, але не мам при собі грошы, жебы дашто купити.
б) Автобус барз ся влече під гору, добрі, же высідам на найближшым пристанку.
в) Хлопці втічут зо школы і ідут над ріку ся купати.
г) Потік тече і черчыт, а я пю з него воду.
ґ) Ігор несе тяжкій мішок, а Єфрозка му помагат.
6. Замін выражыня в скобках присловниками:
а) Ваньо люг .................... (на хырбет) і смотрил, як птахы ....................... (зобраны в купу) одлітуют за море.
б) (В жадным місци).......................... не міг найти своіх окулярів.
в) Тимко брал ......................... (єден по другым) компері з мішка, не смотрячы ци гарды ци брыдкы.
г) Постав тот стіл ............................. (в тым місци).
ґ) (Коли была осін)............................ ходили сме на грибы.
д) Як ішол єм ..................... (през ліс), стрітил єм волка.
е) Буду гев сідил ............................................... (до того часу), аж ся зробит ніч.
є) Поступил єм так .........................................(бо был єм глупий).
ж) (Попереднього дня).............................. не был єм в школі і не мал мі хто прочытати тексту написаного .................................. (в английскым языку.
з) Чом ся не пхаш до переду, лем все ся влечеш ............................ (за інчыма/ на кінци).
7. Введ в речынях выжшу і найвыжшу ступін поданого придавника або присловника:
а) зелений
* Тота трава здає ся....................................... од тамтой.
* А в тым місци трава єст ...............................................
б) добрий
* Могла бы-с си найти ...................................... мужа.
* До той школы приймуют лем учеників з ........................................ оцінами.
в) шыроко
* В тым місци ріка розливат ся .......................................
* Отвор уста ........................................, як лем даш раду.
г) злий
* Все в родині мали мя за ..................................... од брата.
* Чом ся все мусиш волочыти з ............................................. бетярами.
ґ) великій
* Мій сын недолго буде уж ....................................... од мене.
* Гімаляі сут ................................................... горами на світі.
8. Напиш характеристыку і свою оціну Ваня з тексту Як на Лемковині коровы продавали.
9. Зміцний експресию речынь, зміцнюючы якіст придавників/ присловників:
а) Стягний з мене тоту грубу ................., тяжку ........................., велику .................... перину.
б) Якы тоты ябка сут солодкы ............................. і мягкы ...........................................
в) Гнеска єст брыдка ................. хвиля, на небі чорны .................. хмары, студено .................
г) Цілую твоі білы .................... ручкы і рожевы .............................. уста.
ґ) Але малий ....................... тот кролик.
10. Перевед на лемківскій язык заміщений долов текст.
Кim był Wasyl? Nie zastanawiał się nad tym. Ojciec jego, dziad, pradziad byli chrzczeni w cerkwi. Jego także ochrzcili w cerkwi i róznica polegała tylko na tym, że Wasyl obchodził Boże Narodzenie dwa tygodnie później. Nie, nawet nie to! Wasyl obchodził „polskie” Boże Narodzenie u sąsiadów, oni zaś „ruskie” Boże Narodzenie u Wasyla. Nikt mu tego nie przypominał. Wiedział, że jest Wasylem i że kocha ten kraj, tę ziemię, na której przyszło mu żyć i pracować. Kochał tę ziemię tym bardziej, gdyż mógł po ojcu dziedziczyć dom, a także zabudowania gospodarcze, w których porykiwało aż pięć krów!
11. В заміщеным долов тексті, поправ достережены блуды:
Сніх скрыпит під ногамы, щипле душу Велія. Ходжу по подвірцы од краю до краю і так мі якосы лекко, як бим до іншого світу зишол, як бим ся хнеска вродыл. Де ся діла вчорашня журба, повсякденни турботи? Хоц і спомну о ных, здаеся мі, что то непралда, же гризло мя дашто даколы, же было мі тяшко, же было мі зьлі. От зас, як глоны, як передглоны, зийдеме ся вшитки, стяхнеме зо широкого світу, заспиваме, послухаме, спомнеме. Зийдеме ся вшитки.... Вшитки? Єдни за Велком Водом, Други кус блыжше, серед бескраіх степів, а тоти найблышшы? Цівком блиско! Лем ту за вишенкы, лем парудесят крокіл перейду... Білий дубовый крест ма млодой іщи могылі. Там моі няніо. Цівком блиско... Зийдеме ся вшитки. Гнеска Велія.
12. Напиш, котра то година:
6.43 ................................................................................................................................................
11.12 ..............................................................................................................................................
1.28 ................................................................................................................................................
7.30 ................................................................................................................................................
2.34 ................................................................................................................................................
12.06 ..............................................................................................................................................
13. Опиш, як зробити найліпшу овочову салатку.
14. Створ діалоґізувану родинну сценку – бесіду, в котрій бере участ што найменше семеро членів родины.
15. Претлумач на лемківскій:
I. Szopka betlejemska dopiero od ubiegłego roku została wprowadzona do naszej cerkwi, dlatego ksiądz troszczy się, by wszyscy wiedzieli, skąd wywodzi się jej tradycja.
II. Matka chrzestna przyniosła mi trochę agrestu i porzeczek, przygotuję ciasto na obiad.
III. Rozpadło się mi koło u wozu, dlatego dalej pójdę ma piechotę, nie przejmujcie się mną, zawsze lubiłem biegać.
IV. Psy goniły stado owiec, a one wbiegły do ogródka i zniszczyły grządki z rzodkiewką, fasolą i brukwią.
V. Moja kuzynka Joanna w tamtym roku ubierała u nas choinkę, ale zapomniała włożyć pod nią prezenty.
VI. Przybiegłam za wcześnie, dlatego że martwiłam się o to, czy potrafisz zdążyć z obiadem.
16. Перевед на польскінй:
I. Моі нонашка принесли мі кус ґіґацок і винничок, пришыкую тісто на полуденок.
II. Не годна єм здати тот іспыт пред сесийом, прото старам ся, ци здолям потім з другыма.
III. Кєд уж зачал єс бесіду про наш Кружок Стоваришыня Лемків, то повідж, одкале єс чул тоты ляпы.
IV. Ворона воєтила, бояла ся, же до єй гнізда з малыма воронятми підлетят псы, прото, же іх бреханя чути было здалека.
17. Створ описовий автопортрет або портрет выбраной особы.
18. Підкрислий в тексті простом ленійом назывникы І одміны, зиґзаком – назывникы ІІ одміны:
Єден зо старшых пастухів приложыл му на боляче місце якісе листя, выдер з гуні кусок підбиванкы, яком обвязал рану. Потім сіл на коня, Василька посадил перед себе і так оба звезли ся верхом до села. Іх худобом заняли ся іншы пастухы. През долший час Василько не міг пастушыти, так што сам Кундрат мусіл іти на толоку пасти свій статок, покля Василькови нога не оздоровіла.
19. Впиш бракуючы буквы ы, і, и:
a) Б..л.. сме вчера в тет.. Олен.. і вар..л.. сме вш..тк.. стрв.. на Вел..ю.
б) Пр..д до нашой х..ж.. взят.. с.. петрушк.. і ц..бул.. до садж..ня на мам..н..м пол..
в) Товд.., кол.. на неб.. в..дно б..л.. хмар.., знаме, же не буде бур..
г) В..жен коров.. на паств..ско, лем смотр, жеб.. хлопц..–пастух.. не б..л.. ся пр.. паш..ню і пр.. огн..ску.
ґ) В..шмар..ла єм през в..гляд вш..тк.. кн..жк.., котр.. пр..нюс іщ.. пред шт..рьома м..сяцм.. велик..й пр..ятель – волк в уч..й скор..
д) Л..са коб..ла п..ла уж четверт..й шафл..к вод.. і не в..дно б..ло к..нця того п..тя, так т.. єй в..муч..л пр.. в..тягуваню ж..рд..
е) Пр.. добр..й хв..л.. ск..нч..ме кос..т.. ж..то о тр.. дн.. скорше, як м.. думал.. зач..наюч.. перш.. покос..
20. Назвий по лемківскы державы і народы:
Niemcy, Niemcy
Słowacja, Słowacy
Węgry, Węgrzy
Ukraina, Ukraińcy
Polska, Polacy
Rosja, Rosjanie
Włochy, Włosi
Belgia, Belgowie
21. Назвий по лемківскы:
jarzębina
kaczeniec
skrzyp
głóg
pokrzywa
mniszek lekarski
dzika róża
modrzew
wrzos
piołun
łopian
storczyk czerwony
jaskier
barwinek
koniczyna (dzika)
stokrotka
oset
szczypiorek
22. Допиш антонімы до придавників:
чорний –
крас –
малий –
тонісь –
студено –
маць –
стара –
23. Напиш, якы овочы роснут:
в лісі ...........................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
в загороді ...................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
в теплых краях ..........................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
24. Напиш діалоґ: привитаня зо своім милым/ милом і перепрошыня за дашто.
25. Напиш коротко о дакотрым лемківскым селі.
Одповіди до задач з лекций 115 i 116:
задувати
сніг
серебряны звіздочкы
мороз
санкы
сніжок
прушыти
студін
заміт
задувати
замітати
нарты
щыпавиця
кожух
рукавиці
шалик
шапка
балван
слизґавиця
лижвы