Тема: Звірята і птахы – в лісі, обыйстю, зоопарку
Temat: Zwierzęta i ptaki – w lesie, zagrodzie, ogrodzie zoologicznym
Прогулька до зоопарку
Аґафія і Роман выбрали ся в неділю з дітми до зоопарку. Катруся і Клавдия барз хотіли видіты еґзотичны звірята. Родина мешкала на селі і дівчатка на штоден оглядали коровы з телятми, быка, уці з ягнятми і дві козы, котры штоденні пасли ся на луці. Мама ховал тіж куры, кахкы і гусы, а в сусіда были коні і старий сомар. мали тіж пса Гавка і два коты.
Няньо заберал часом Катрусю і Клявдию до ліса. Коли были тихо мож было взрити заяця, лишку або серну. Часто виділи сліды диків і єлені. Єдного разу повело ся ім видіти, як бобр своіма острыма зубами обкусує дерево. Дівчата барз любили природу, все помагали пташкам, котры выпали з гнізда, в зимі кормили синичкы і навет єдного рока пригорнули маціцького іжа. Уж пару дни просили родичів, жебы забрали іх до міста до зоопарку, аж в кінци мама ся згодила.
В тот жданий ден не могли спати з емоций. На щестя в кінци пришла тота хвиля, коли всіли вавто і поіхали до зоопарку. При самым вході в великым озері мочыли ся гіпопотамы, а при березі стояли жураві і флямінґы, котрых рожевы перка барз подабали ся Катерині. Куз далше збиткували ріжного рода малпы, был великій ґориль, шымпансы і смішны, рухливы павяны. Потім виділи жырафу з должезном шыйом, скачучого канґура, лева - короля звірят і тыгра в шеликій клітці. Клявдиі барз сподабали ся сурикаткы. Окрем еґзотычных звірят з далекых краів были тіж дикы, єленеі, волкы, медвід і інчы дрібны звірята.
Дівчата провели в зоопарку праві цілий ден. На конец у не чули ніх зо змордуваня. Няньо мал для них ішы єдну несподіванку: - Ідеме до реставрациі на сырник і горячу чекуляду.
- Гурра! - закричали дівчата.
- То был чудовий ден! Могла бым ту што неділю приіжджаты - повіла Катруся
Долов заміщаме назвы найбарже знаных звірят і птахів, якы хоснуєме в лемківскым языку, оддільні лісовы, домашні і еґзотычны, a тіж ползачы, гады і хробакы.
Poniżej zamieszczamy nazwy najbardziej znanych zwierząt i ptaków, którymi określa się je w łemkowskim języku, z podziałem na leśne, domowe, egzotyczne oraz gady, płazy, owady.
Лісовы звірята Zwierzęta leśne
бобер bóbr
борсук borsuk
вoвірка wiewiórka
волк wilk
дик/ дика свиня/ дикій вепер dzik
єлень, рогач jeleń
заяц zając
іж jeż
куна kuna
кыртиця kret
ласиця łasica
лишка lis
медвід niedźwiedź
мышпергач nietoperz
рысь ryś
серна, ланя sarna
ланя łania
свистак świstak
мыш mysz
щур szczur
лось łoś
Домашні звірята Zwierzęta domowe
баран baran
бык byk
вепер wieprz
віл wół
гача źrebię
кiзля koźlę
кін koń
кіт kot
коза koza
корова krowa
осел, сомар osioł
паця prosię
пес pies
свиня świnia
теля cielę
уця owca
хомяк chomik
цап cap
ягня jagnię
Еґзотычны звірята Zwierzęta egzotyczne
верблюд wielbłąd
гіпопотам hipopotam
ґорыль goryl
жырафа żyrafa
канґур kangur
крокодыл krokodyl
лев lew
малпа małpa
слон słoń
тыгр tygrys
фока foka
зебра zebra
антильопа antylopa
вельорыб wieloryb
морс mors
реніфер renifer
Лісовы і польовы птахы Ptaki
астряб jastrząb
боцан bocian
вoробель wróbel
гавран gawron
голуб gołąb
жолна dzięcioł/ żołna
зозуля kukułka
куропатва kuropatwa
ластівка jaskółka
лебед łabędź
орел orzeł
перепелиця przepiórka
синичка sikorka
сова sowa
сойка sójka
сорока sroka
шковранок, жолтогрудка skowronek
соловій słowik
Домашні птахы (ґадзіна)
гус gęś
гусак gąsior
гуся mała gęś
качка kaczka
качур kaczor
кача mała kaczka
когут kogut
кура kura
куря kurczak
пава paw
пантарка pantarka, perliczka
пулька indyczka
пуляш indyk
пуля mały indyk
Ползачы, гады, хробакы
блощыця pluskwa
блыха pchła
божа коровця biedronka
бонк bąk
гад, змыя, долгій, вуж wąż, żmija
глиста dżdżownica, glizda
комар komar
метелик/ мотыль motyl
мурянка mrówka
муха mucha
оса osa
палук pająk
пиявка pijawka
пчола pszczoła
святоянчык świetlik
сліпий ящур salamandra
слимак ślimak
уш wesz
хрущ chrząszcz
червак robak
черепаха żółw
чмель trzmiel
шкверщок świerszcz
ящур, веретурниця jaszczurka
Одповіди до колоквюм:
1. Напиш слідуючы речыня в правильній ґраматычній формі.
а) Тисне мя черевік на лівій нозі.
б) Іде старий дідо і підперат ся грубом палицьом.
в) Де сте сховали подерту книжку?
г) Доброму мужови мило варити вечерю.
ґ) Давно в нас не было веселых гудаків.
д) Горі сусідовым польом диганяют ся телята.
е) В нашым селі найвеце єст чорных псів.
є) На лекциях біолоґіі вчыме ся о асиміляциі.
ж) Любю гріти ся в літнім сонци.
з) Вшыткы радо слухают співаной поезиі.
і) На небі видно было летячы хмары білых птахів.
и) Як будеш добрым ґаздом, буде ся Ти вело і дарило.
ы) О честным няню діти все добрі бесідуют.
й) Барз не любю стрижыня увец.
к) Поета хоче выповісти вшытко, што му грає в души.
л) На дереві не видно ани єдного зеленого листка.
м) Мусиме протиставити нашым ворогам свою правду.
н) Олен і Демку, што ся з вами діє?!
о) Добры сусідове жыют в згоді і гармоніі.
2. Повідж тото само в минулым і будyчым часі.
а) Я мам двадцет років і не можу нияк зрозуміти, чом люде втічут од любови.
Мал єм двадцет років і не міг єм нияк зрозуміти, чом люде втічут од любови.
Буду мал двадцет років і не буду міг нияк зрозуміти, чом люде втічут од любови.
б) Коли сонце сідат за гору, люде ідят вечерю.
Коли сонце сідало за гору, люде іли вечерю.
Коли сонце сяде за гору, люде зідят вечерю.
в) Михал пече компері в огниску і несе іх молодшым сестрам.
Михал пюк компері в огниску і нюс іх молодшым сестрам.
Михал впече компері в огниску і занесе іх молодшым сестрам.
г) Ци хцеш піти зо мном, ци єс з дакым умовлений?
Ци хтіл єс піти зо мном, ци был єс з дакым умовлений?
Ци будеш хтіл піти зо мном, ци будеш з дакым умовлений?
ґ) Они вчат ся добрі, але не можут порадити собі в жытю.
Они вчыли ся добрі, але не могли порадити собі в жытю.
Они будут вчыти ся добрі, але не будут могли порадити собі в жытю.
3. Допиш антонімы до придавників:
чорний – білий
гарда – брыдка
малы – великы
тонькій – грубий
студене – тепле
добра – зла
стары – молоды
6. Вычыслий місяці:
яри – марец, квітен, май
літа – червец, липец, серпен
осени – вересен, жолтен, листопад
зимы – груден, січен, лютий